VHO- Sáng sớm hôm qua 16.9, mở facebook thấy tin anh đã mất. Tôi thật sững sờ, bàng hoàng, không tin vào mắt mình nữa. Anh đi thật rồi ư! Nụ cười đôn hậu, ấm áp quen thuộc của anh bên bạn bè, đồng nghiệp đã đi vào dĩ vãng rồi ư...?

 Đạo diễn, họa sĩ NSND Ngô Mạnh Lân

 Lần đầu tiên gặp NSND Ngô Mạnh Lân, tôi còn là một cậu học trò năm thứ hai Khoa Đồ họa Mỹ thuật Công nghiệp 1965. Thầy Ngô Mạnh Lân (thỉnh giảng) cùng các thầy vừa tu nghiệp ở Liên Xô về, gồm thầy Lê Thanh Đức, thầy Lê Lam, thầy Xuân Hồng, thầy Đường Ngọc Cảnh... Các thầy đã thổi một làn gió mới, chắp cánh cho thế hệ sinh viên chúng tôi lúc đó.

Duyên phận thế nào tôi được gặp lại thầy NSND Ngô Mạnh Lân tại Xưởng phim Hoạt hình Việt Nam, số 7 Trần Phú, Hà Nội. Phim hoạt hình là một thế giới vô cùng mới mẻ đối với tôi, phải trải qua nhiều bước thực tiễn gian nan tôi mới thực sự hiểu và yêu nó. Trong quá trình đó, tấm gương lao động sáng tạo của NSND họa sĩ Ngô Mạnh Lân đã khích lệ tôi dấn bước. Là một nghệ sĩ làm phim hoạt hình Việt Nam được đào tạo công phu bài bản nhất tại Trường Đại học Điện ảnh quốc gia Liên bang Nga - VGIK, cùng sự tâm huyết và say nghề, NSND Ngô Mạnh Lân đã cho ra đời những bộ phim xuất sắc, gây tiếng vang trong nước và quốc tế. Mèo con, Con sáo biết nói, Chuyện Ông Gióng, Những chiếc áo ấm... là những tác phẩm đã đem lại niềm tự hào cho hoạt hình và điện ảnh Việt Nam còn non trẻ.

Tôi may mắn được nuôi dưỡng, trưởng thành trong bầu không khí say mê sáng tạo của các bậc đàn anh: NSND Trương Qua, NSƯT Hồ Quảng, NSƯT Mai Long và người anh đáng kính là NSND Ngô Mạnh Lân. Tôi được chính anh “cầm tay chỉ việc” cho bộ phim đầu tay Bộ đồ nghề nổi giận. Thế nào là khoa trương, là giả định, là hình tượng màn ảnh hoạt hình được anh chỉ dẫn, trao đổi giản dị, dễ hiểu. Đến kỹ thuật dàn cảnh trình bày trên phân cảnh hình ảnh (Storybook) cho raccord, cho gẫy gọn... tất cả là những điều quý giá với kẻ nhập môn như tôi!

Anh Ngô Mạnh Lân là một người hiền hậu trong giao tiếp nhưng rất nghiêm khắc và luôn đòi hỏi cao trong lao động nghệ thuật. Đồng thời anh cũng là người đánh giá, thẩm định tinh tế, khuyến khích sự sáng tạo của đồng nghiệp, của đàn em. Tôi nói tôi may mắn là như vậy!

Khi đã là đồng nghiệp, anh luôn lắng nghe chân thành. Ở anh toát ra sự tự tin, say nghề. Tuy hai thế hệ, nhưng anh đã song hành cùng tôi lúc vui, lúc buồn và luôn đau đáu về phim hoạt hình nước nhà. Có một lần, cùng nhau đi thực tế ở Đền Hùng, Phú Thọ, anh rủ tôi vào thăm một gia đình nông dân gần đó. Ngôi nhà tranh vách đất nằm trên một quả đồi, vòng vèo một hồi mới tới. Chị chủ nhà sững sờ rồi reo lên mừng rỡ: “Chú Lân!” Anh giới thiệu chị chủ nhà mà anh đã trở thành người thân từ hồi kháng chiến chống Pháp. Chứng kiến niềm vui vỡ oà của chị chủ nhà, sau bữa cơm thân mật, nghỉ lại một đêm giữa trung du đồi cọ, tôi còn nhận ra ở anh, NSND Ngô Mạnh Lân một con người tình cảm, luôn chứa đựng nhiều nỗi niềm thương nhớ...

Anh Lân ơi! Thế là em không còn được nghe tiếng anh hồ hởi, hồn hậu qua điện thoại nữa rồi. Em không còn được thấy mái đầu bạc trắng và nụ cười ấm áp của anh giữa bạn bè, đồng nghiệp nữa rồi.

Anh đi thanh thản anh nhé!

Hà Nội 16.9.2021

 Đạo diễn, Họa sĩ, NSND MINH TRÍ