VHO- Hàng trăm năm nay người Pà Thẻn đã định cư và sinh sống trên những đỉnh núi cao của hai tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang. Trong suốt quá trình ấy, họ đã tạo dựng cho mình một sắc màu văn hóa đặc trưng, tiêu biểu là những bộ trang phục sặc sỡ, thể hiện sự khéo léo và tỉ mỉ của người phụ nữ Pà Thẻn.

Dân tộc Pà Thẻn thuộc ngữ hệ Mông – Dao, các dân tộc nằm trong ngữ hệ này đều có trang phục rất sặc sỡ. Riêng với phụ nữ Pà Thẻn, sắc màu trên trang phục còn là thứ “ngôn ngữ” sống động phản ánh nét văn hóa riêng của dân tộc mình. Chính vì thế, khi bước chân vào mỗi ngôi nhà người Pà Thẻn, ta đều dễ dàng bắt gặp thanh âm lách cách của những bộ khung cửi dệt vải, bên bếp lửa đỏ hồng.

Phụ nữ dân tộc Pà Thẻn tại huyện Quang Bình tỉnh Hà Giang

Theo truyền thống của dân tộc Pà Thẻn ở Bắc Quang (Hà Giang), một thiếu nữ trưởng thành chuẩn bị đi lấy chồng, thì phải tự tay mình thêu, dệt được bộ khăn, váy, áo để về nhà chồng, cùng các vật dụng khác như chăn, gối. Và để có thể làm ra được một bộ trang phục ưng ý phải mất đến hàng tháng trời.

Với cộng đồng dân tộc Pà Thẻn, đây không chỉ là chuyện ăn mặc mà còn đánh dấu sự trưởng thành của người con gái. Để rồi cô gái nào có bộ trang phục đẹp nhất, nổi bật nhất thì cũng sẽ được nhiều chàng trai để ý nhất. Vì chàng trai Pà Thẻn quan niệm đó sẽ là những người vợ siêng năng, là người mẹ tỉ mỉ, chu đáo trong công việc gia đình sau này.

Trang phục phụ nữ Pà Thẻn nổi bật với màu đỏ rực rỡ

Trong bộ trang phục với sắc đỏ chủ đạo, chúng ta dễ bị hút hồn bởi chiếc khăn cuốn trên đầu rất to, giống như chiếc nón với những sợi vải bông nhiều màu sắc buông xuống hai bên má, trông rất điệu đà. Kế đến là chiếc áo với sắc đỏ sặc sỡ xen màu đen, trắng. Áo với 2 vạt, khi khoác lên thì vạt phải đè chéo lên vạt trái.

Giống như các dân tộc khác, phụ nữ Pà Thẻn cũng dùng yếm trước ngực để tạo nên sự kín đáo và duyên dáng. Chiếc yếm này sẽ có hình vuông, thêu hoa văn màu đỏ, màu vàng xen lẫn những đường kẻ trắng làm tôn thêm vẻ sặc sỡ của thân áo ngoài. Riêng chiếc váy mà người phụ nữ Pà Thẻn sử dụng sẽ giống với chiếc váy đụp của người Kinh, nhưng được gấp nhiều nếp vòng quanh.

Để trang phục thêm phần nổi bật thì ở những vị trí như ngực, tay, vai, hông... sẽ được thêu hoa văn độc đáo, cầu kỳ. Tùy vào khả năng thẩm mỹ và sự khéo léo của từng người mà chiếc áo của phụ nữ Pà Thẻn sẽ có sự tinh sảo khác nhau, tuy rằng vẫn có một sự đồng nhất đó là sự chủ đạo của sắc đỏ.

Người Pà Thẻn đã tạo dựng cho mình một sắc màu văn hóa đặc trưng qua trang phục

Giữa thân váy phụ nữ Pà Thẻn còn có dây thắt lưng làm bằng vải, với 2 loại là màu đen hoặc màu trắng. Màu trắng thường dùng cho dịp lễ hội hoặc đi chơi. Một chi tiết nhỏ nữa là ống chân xà cạp cũng được thiết kế cẩn thận bằng hai lớp vải. Phía trong là màu trắng, phía ngoài là màu sọc đỏ xen lẫn màu đen tạo nên sự gọn gàng, kín đáo.

Phụ nữ Pà Thẻn thường đeo 4 chiếc vòng bạc có bán kính nhỏ dần về phía cổ. Màu trắng của vòng bạc nổi bật trên nền đỏ của hoa văn áo. Phía trước ngực thường gắn một hình vuông những hàng đồng tiền xu tạo nên âm thanh leng keng mỗi khi lên nương, lên rẫy. Trang phục của người phụ nữ Pà Thẻn thường được mặc vào những dịp quan trọng của bản làng như lễ Tết, lễ cưới, ngày hội văn hóa dân tộc và những dịp họ đi ra phố lớn… Đây là một nét đẹp văn hóa từ lâu đời của người phụ nữ Pà Thẻn cần có sự giữ gìn và phát triển.

Bài, ảnh: VŨ MỪNG