Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Chính trị

29 Tháng Ba 2024

Độc đáo lễ “mở cửa kho lúa” của người Rơ Măm

Thứ Hai 06/02/2023 | 09:35 GMT+7

VHO- Người Rơ Măm là một trong số những dân tộc rất ít người ở tỉnh Kon Tum. Họ sống chủ yếu ở làng Le, xã Mô Rai, huyện Sa Thầy. Cũng như nhiều dân tộc thiểu số khác, người Rơ Măm cũng có những bản sắc văn hóa truyền thống đặc sắc. Mới đây, với sự hỗ trợ của Bảo tàng Thư viện tỉnh Kon Tum, người dân làng Le đã “rộn ràng” tổ chức phục dựng lễ “mở cửa kho lúa”.

 Vị chủ lễ làm nghi thức cúng Giàng ở nhà Rông giữa nhịp cồng chiêng vang vọng

Nỗ lực phục dựng, bảo tồn văn hóa truyền thống

Trong đời sống của người Rơ Măm, cùng với nhiều lễ hội như “lễ cưới”, lễ bỏ mả, “lễ mừng nhà rông mới”… và các nghi lễ gắn liền với hoạt động sản xuất nông nghiệp từ trỉa lúa, lúa lên, thu hoạch lúa… thì lễ “mở cửa kho lúa” là lễ hội lớn nhất đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ sản xuất lúa rẫy.

Những năm gần đây, lễ “mở cửa kho lúa” đã được dân làng tổ chức đơn giản hơn trước, chính vì vậy, việc phục dựng lễ hội này đã được người Rơ Măm ở làng Le đồng tình hưởng ứng. Anh A Thái, Bí thư chi bộ, trưởng thôn làng Le chia sẻ: “Lễ hội này cũng lâu lắm rồi chưa phục dựng lại, vì hằng năm sau khi thu hoạch lúa về bỏ kho bà con không có điều kiện chỉ dùng con vật nhỏ như heo, gà để cúng, nhưng mấy năm nay chưa có điều kiện để cúng. Lần này được sự quan tâm của Sở VHTTDL, Bảo tàng - Thư viện tỉnh Kon Tum hỗ trợ để phục dựng lại lễ hội mở kho lúa của người Rơ Măm, bà con nơi đây rất mừng, phấn khởi”.

Bà Đỗ Thị Thanh Thủy, Giám đốc Bảo tàng - Thư viện tỉnh cho biết, hiện nay, Bảo tàng - Thư viện tỉnh đang triển khai kế hoạch khôi phục bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Rơ Măm tại Làng Le. Chính vì vậy, thời gian qua cùng với việc triển khai các hoạt động nhằm gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm, sưu tầm truyện cổ, đơn vị đã chú trọng tổ chức phục dựng các lễ hội truyền thống của người Rơ Măm. “Chúng tôi chọn phục dựng lễ hội “mở cửa kho lúa” là vì thời điểm cuối năm khi người dân đã thực hiện toàn bộ thu hoạch lúa trên rẫy. Chúng tôi cũng đã tiến hành hỗ trợ cho cộng đồng để cộng đồng có thể tổ chức lễ hội đúng bản sắc văn hóa truyền thống”, Giám đốc Bảo tàng - Thư viện tỉnh Kon Tum cho hay.

Ước muốn cuộc sống no đủ, tốt lành

Theo già làng A Ren, vị chủ tế lễ “mở cửa kho lúa” của người Rơ Măm ở làng Le, đối với người Rơ Măm, lễ “mở cửa kho lúa” (hay còn gọi Tết cơm mới) chứa đựng những khát vọng, ước muốn chinh phục tự nhiên mong có cuộc sống no đủ, tốt lành… Hằng năm, vào khoảng tháng 11, 12 dương lịch, khi công việc thu hoạch lúa rẫy đã xong, khi hạt lúa, hạt bắp đã được đem về cất kỹ trong kho, người Rơ Măm lại tổ chức lễ “mở cửa kho lúa” để cầu khấn và tạ ơn các thần linh đã ban cho dân làng có được một vụ mùa bội thu. Trong lễ hội, người Rơ Măm phân công công việc cho từng người, từng gia đình. Nhóm thanh niên khỏe mạnh đảm nhiệm việc sửa chữa nhà rông, nhóm khéo tay hơn sẽ được phân công làm và trang trí cây nêu. Trong lễ “mở cửa kho lúa”, người Rơ Măm sẽ làm 3 cây nêu với kích thước dài, ngắn khác nhau tùy theo vật hiến sinh. “Lễ “mở cửa kho lúa” được chia làm 3 ngày với các lễ vật như: Dê trắng, dê đen, gà trắng, gà đen, trâu trắng và trâu đen đem tới nhà rông truyền thống để làm vật hiến tế cho Giàng”, già làng A Ren nói.

Ngày thứ nhất, khi mặt trời vừa thức dậy, các gia đình mang lễ vật gồm heo, gà, rượu lên rẫy để mở cửa kho lúa. Đến nơi, đàn bà nhóm lửa, đàn ông chuẩn bị các điều kiện và nghi lễ cần thiết. Ông chủ làm cầu thang cho hồn lúa theo đó bò về nhà, làm thịt heo, gà cắt tiết, gan con vật đặt lên tai ghè, gắn cây nến nhỏ bằng sáp ong được thắp sáng lên miệng ghè và bắt đầu cầu khấn và xin được no đủ cùng những điều tốt lành. Sau khi chủ nhà khấn xong, lấy rượu trong ghè tưới trước cửa kho lúa, lấy máu con vật hiến sinh vẩy lên cửa kho và mở cửa kho để người đàn bà lấy những gùi lúa đầu tiên. Sau đó, chủ nhà cài cành lá xanh lên cửa kho làm dấu và mọi người gùi lúa về làng. Lúc này, tại nhà Rông, già làng tiến hành nghi lễ cộng đồng với sự có mặt của tất cả các chủ gia đình. Khi già làng làm lễ xong, các chủ gia đình lấy ý thiêng từ “Ngọn lửa thần” trên miệng ghè của cộng đồng về nhà mình để nhóm lửa tại từng bếp gia đình và chuẩn bị cho bữa cơm mới đầu năm.

Ngày thứ hai (quan trọng nhất), già làng sẽ buộc con heo nhỏ vào cây nêu, cắm cần rượu nghi lễ xin phép Giàng: “Hôm nay dân làng làm lễ “mở cửa kho lúa”, làng có ăn trâu, đây là con trâu của Giàng, xin Giàng hãy vui lòng nhận lấy và hãy giúp đỡ chúng tôi có nhiều trâu hơn, nhiều lúa nhiều bắp, để dân làng được no đủ...”. Đến ngày cuối của lễ được gọi là ngày ăn đầu trâu, già làng làm lễ hạ Giàng. Đám rước Giàng và đầu trâu lên nhà Rông, già làng làm lễ tại nhà Rông. Lúc này, già làng tiến hành một cách cẩn thận nghi thức rất quan trọng là Lễ rửa Giàng. Dân làng sẽ lấy rượu ghè pha với các loại lá rừng, thành một thứ nước màu, có mùi thơm để rửa vật tổ một cách cẩn thận vào giỏ và gắn cây nến nhỏ làm bằng sáp ong được thắp sáng lên miệng giỏ và bắt đầu một lời khấn Giàng… làm cho dân làng được nhiều lúa ở vụ sau, dân làng không đau ốm dịch bệnh, hẹn sang năm làng lại tiếp tục làm lễ mời Giàng cùng tham dự.

“Lễ “mở cửa kho lúa” của dân tộc Rơ Măm ở làng Le mang ý nghĩa hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian truyền thống tiêu biểu có nhiều giá trị văn hóa đặc sắc và mang tính nhân văn cao. Lễ “mở cửa kho lúa” thể hiện sự hài hòa giữa thiên nhiên, thần linh và con người với nhau, là sự bày tỏ tri ân, cảm tạ của con người đối với vật hiến sinh và thần linh”, già làng A Ren bộc bạch. 

NGỌC HÒA

Print

Hãy Đăng nhập hoặc Đăng ký đăng nhận xét.

Danh mục bài viết

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
293031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liện hệ quảng cáo: 024.22415051

Tổng Biên tập:NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Tòa soạn: Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top