VHO – Sáng 18.5 tại Khu bảo tồn văn hóa dân tộc S’tiêng sóc Bom Bo (huyện Bù Đăng), Sở VHTTDL tỉnh Bình Phước tổ chức lễ công bố danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề thủ công truyền thống dệt thổ cẩm của người M’nông xã Bù Gia Mập (huyện Bù Gia Mập) và các xã Đồng Nai, Thọ Sơn, Phú Sơn, Đắk Nhau (huyện Bù Đăng) theo Quyết định số 1838 ngày 4.8.2022 của Bộ trưởng Bộ VHTTDL.

Trao Bằng công nhận dệt thổ cẩm của người M'nông Bình Phước là Di sản phi vật thể quốc gia

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Bình Phước Nguyễn Khắc Vĩnh nhấn mạnh: Việc công nhận nghề thủ công truyền thống dệt thổ cẩm của người M’nông là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ là sự tôn vinh và khẳng định những giá trị lịch sử - văn hóa, khoa học của nghề truyền thống mà còn là sự ghi nhận những nỗ lực của các cấp chính quyền địa phương, của ngành văn hóa, thể thao và du lịch, đặc biệt là tâm huyết của các nghệ nhân và cộng đồng người M’nông đối với việc duy trì, bảo tồn và phát huy giá trị nghề dệt thổ cẩm.

Phó Giám đốc Sở VHTTDL yêu cầu địa phương cần có cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ các hộ gia đình còn duy trì nghề dệt thổ cẩm tiếp cận nguồn vốn, nhằm tạo điều kiện mở rộng, phát triển sản xuất, kinh doanh phù hợp với nền kinh tế thị trường. Trong đó, có chính sách khuyến khích, ưu đãi với nghệ nhân dệt thổ cẩm, người có tay nghề giỏi và xây dựng các buôn, sóc thành điểm du lịch cộng đồng; thành lập các hợp tác xã dệt thổ cẩm để quảng bá, giới thiệu sản phẩm tới đông đảo khách du lịch. Không ngừng cải tiến sản phẩm mang tính hiện đại hơn; cải tiến kỹ thuật dệt nhằm rút ngắn thời gian, phục hồi chất liệu truyền thống, giảm công sức của người dệt và giảm giá thành sản phẩm. Bên cạnh đó, mở rộng thị trường tiêu thụ, mời nghệ nhân và nhà thiết kế sản phẩm giảng dạy, chuyển giao công nghệ mới cho cộng đồng; tìm hiểu thị hiếu người tiêu dùng nhằm làm ra các sản phẩm phù hợp cho cộng đồng, để nghề dệt thổ cẩm vừa được lưu giữ vừa mang lại hiệu quả thiết thực.

Tỉnh cần quan tâm, có cơ chế để thúc đẩy công tác đào tạo nghề truyền thống, nâng cao tay nghề, tạo ra những sản phẩm chất lượng, mang đậm bản sắc văn hóa của người M’nông; ưu tiên hỗ trợ các hộ gia đình còn duy trì nghề tiếp cận nguồn vốn, nhằm tạo điều kiện mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập, giảm giá thành sản phẩm để phù hợp với điều kiện kinh tế chung của số đông người dân và phù hợp với nền kinh tế thị trường. Tỉnh có chính sách khuyến khích, ưu đãi với nghệ nhân dệt thổ cẩm, người có tay nghề giỏi và xây dựng các buôn, sóc thành điểm du lịch cộng đồng; thành lập các hợp tác xã dệt thổ cẩm để quảng bá, giới thiệu sản phẩm tới đông đảo khách du lịch.

Bên cạnh đó, các sản phẩm cần không ngừng cải tiến mang tính hiện đại hơn. Cải tiến kỹ thuật dệt nhằm rút ngắn thời gian, phục hồi chất liệu truyền thống, giảm công sức của người dệt và giảm giá thành sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, mời nghệ nhân và nhà thiết kế sản phẩm giảng dạy, chuyển giao công nghệ mới cho cộng đồng, tìm hiểu thị hiếu người tiêu dùng để làm ra các sản phẩm phù hợp cho cộng đồng, để nghề dệt thổ cẩm vừa được lưu giữ, vừa giúp mang lại hiệu quả thiết thực cho cuộc sống.

Nghề dệt thổ cẩm của người M’nông là nghề thủ công truyền thống tích lũy và phát triển qua nhiều thế hệ, thể hiện kỹ thuật qua đôi bàn tay khéo léo và sáng tạo của người phụ nữ để phục vụ nhu cầu cuộc sống. Dệt thổ cẩm đòi hỏi phải có năng khiếu, kỹ năng, nắm rõ kỹ thuật dệt; bên cạnh đó, phải nhận biết và khai thác đúng các nguyên liệu từ thiên nhiên như lá cây, vỏ cây rừng để phối tạo ra chất liệu nhuộm màu, cũng như kỹ thuật tạo hình hoa văn. Những kỹ thuật, tri thức này còn thể hiện sự ghi nhớ, chắt lọc, sáng tạo và tích lũy qua thời gian để tạo ra sản phẩm độc đáo, riêng có của người M’nông. 

PHƯƠNG LAN