VHO- Ngày 3.7, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam và UBND tỉnh Ninh Bình phối hợp tổ chức Hội nghị quốc tế về “Phát huy giá trị các danh hiệu UNESCO phục vụ phát triển bền vững tại Việt Nam”. Tại Hội nghị, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ đã có bài phát biểu quan trọng. Văn Hóa điện tử trân trọng giới thiệu bài phát biểu của Bộ trưởng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: MINH QUANG

... Hôm nay, tại tỉnh Ninh Bình - vùng đất địa linh, nhân kiệt, giàu truyền thống lịch sử, văn hóa - nơi có Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO ghi danh, chúng ta có mặt tại đây tham gia “Hội nghị quốc tế về phát huy giá trị các danh hiệu UNESCO phục vụ phát triển bền vững tại Việt Nam”. Được sự phân công của Thủ tướng về dự Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Bộ VHTTDL, tôi xin trân trọng gửi tới các đồng chí lãnh đạo, các quý vị đại biểu khách quý lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công. Chúc Hội nghị quốc tế của chúng ta đạt được những mục đích, yêu cầu đã đề ra.

Các đại biểu tham dự Hội nghị

Như chúng ta đã biết, phát triển bền vững, sáng tạo đã trở thành mục tiêu của nhiều quốc gia trên thế giới, Việt Nam cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung đó. Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, nguồn lực và động lực quan trọng để phát triển đất nước. Dân tộc Việt Nam văn hiến với lịch sử bốn ngàn năm luôn nhận thức rõ và coi việc giữ gìn, phát huy các di sản, tôn trọng và bảo vệ thiên nhiên là tri ân truyền thống, bảo đảm quyền phát triển của các thế hệ tương lai. Trong suốt 47 năm kể từ khi chính thức là thành viên của UNESCO từ năm 1976, Người Việt Nam đã phát huy tâm thế và mang nhận thức đó vào trong tất cả các hoạt động, hợp tác với các đối tác, nhất là với UNESCO. Quan hệ Việt Nam - UNESCO là hình mẫu tốt về hợp tác hiệu quả, ở đó Việt Nam - UNESCO là những người bạn cùng chí hướng, chung tầm nhìn và đều rất kiên trì, bền bỉ trong thực hiện các cam kết. Việt Nam đã phê chuẩn, tham gia 4 Công ước của UNESCO về lĩnh vực di sản văn hóa; 5 lần đảm nhiệm vai trò thành viên Hội đồng Chấp hành UNESCO, thành viên Ủy ban Di sản Thế giới (nhiệm kỳ 2013 - 2017), thành viên Ủy ban liên Chính phủ Công ước về Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (nhiệm kỳ 2006 - 2010 và 2022 - 2026), thành viên Ủy ban liên Chính phủ Công ước Bảo vệ và phát huy sự đa dạng của các biểu đạt văn hóa (nhiệm kỳ 2021 - 2025); là một trong các quốc gia đầu tiên tổ chức hoạt động kỷ niệm hướng tới Lễ Kỷ niệm toàn cầu 50 năm Công ước Di sản Thế giới của UNESCO.

Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình Phạm Quang Ngọc phát  biểu chào mừng

Điều đó khẳng định Việt Nam là thành viên chủ động và có trách nhiệm của UNESCO, đóng góp tích cực cho thành công của các khuôn khổ và hoạt động của UNESCO, đặc biệt là trong kiến tạo, đối thoại, hợp tác vì hòa bình và phát triển.

Với nguồn tài nguyên văn hóa và thiên nhiên đồ sộ, phong phú, đặc sắc, đến nay Việt Nam đã được UNESCO ghi danh 8 Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới, 15 Di sản văn hóa phi vật thể, 9 Di sản tư liệu, 3 công viên địa chất toàn cầu và 11 khu dự trữ sinh quyển thế giới. Có thể nói, các di sản văn hóa và thiên nhiên của Việt Nam được UNESCO ghi danh đã giúp khơi dậy niềm tự hào và khuyến khích mạnh mẽ các cộng đồng có di sản, các cấp chính quyền địa phương, toàn xã hội quan tâm, tự nguyện và chủ động tham gia, đóng góp bảo vệ di sản, đẩy mạnh giới thiệu, quảng bá di sản văn hóa của địa phương, tạo thêm động lực trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ tịch UBQG UNESCO Việt Nam Hà Kim Ngọc phát biểu tại Hội nghị

Công tác xây dựng hệ thống văn bản pháp luật ngày càng được hoàn thiện, trong đó có Luật Di sản văn hóa, Nghị định số 109/2017/NĐ-CP ngày 21.9.2017 quy định về bảo vệ và quản lý Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới ở Việt Nam được Chính phủ Việt Nam ban hành là minh chứng điển hình về bảo vệ, quản lý các Di sản thế giới của Việt Nam được UNESCO công nhận, trở thành bài học kinh nghiệm cho nhiều quốc gia trên thế giới tham khảo, áp dụng.

Trợ lý Tổng Giám đốc UNESCO về ưu tiên châu Phi và quan hệ đối ngoại Firmin Edouard Matoko

Công tác quy hoạch, kiểm tra, xếp hạng di tích được đẩy mạnh. Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Chương trình bảo tồn và phát huy bền vững giá trị của các di sản văn hóa giai đoạn 2021-2025, trước mắt đầu tư tu bổ, tôn tạo 17 di sản, trong đó có 3 di sản được UNESCO ghi danh. Các di sản thế giới được quan tâm tu bổ, phục hồi, chống xuống cấp, được kiểm kê, nghiên cứu, phục dựng, trao truyền và tổ chức trình diễn, phát huy giá trị; bộ máy, nguồn nhân lực quản lý di sản văn hóa từ Trung ương đến địa phương ngày càng được củng cố, kiện toàn; các nguồn lực để bảo vệ di sản văn hóa được ưu tiên, huy động tối đa; các cơ quan, tổ chức, cộng đồng, doanh nghiệp địa phương cùng tham gia bảo vệ di sản văn hóa cũng như chia sẻ những lợi ích đem lại từ di sản, tạo ra sự gắn kết xã hội bền vững. Thực tế cho thấy, các di sản văn hóa sau khi được UNESCO công nhận, ghi danh đã trở thành những điểm đến du lịch hấp dẫn, tạo nên thương hiệu cho các địa phương có di sản, góp phần không nhỏ trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội. Theo thống kê, trước thời điểm dịch Covid-19, năm 2019, các Di sản Thế giới ở Việt Nam đã đón trên 18,2 triệu lượt khách đến thăm quan, tìm hiểu, trải nghiệm, với tổng doanh thu từ vé tham quan, dịch vụ đạt 1.800 tỉ đồng.

Toàn cảnh Hội nghị

Gần đây nhất, tháng 4.2023, trong khuôn khổ Lễ hội Đền Hùng, Bộ VHTTDL đã chủ trì, phối hợp với tỉnh Phú Thọ và các địa phương tổ chức Liên hoan trình diễn các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh, Lễ kỷ niệm 20 năm thực hiện Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, phối hợp với Hội khoa học và chuyên gia Việt Nam toàn cầu tổ chức Hội thảo quốc tế về phát huy vai trò của di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch, qua đó thu hút khoảng 8 triệu du khách đến với Phú Thọ. Đây là minh chứng sống động cho việc phát huy giá trị của di sản, khẳng định sự đóng góp tích cực, hiệu quả của các di sản thế giới tại Việt Nam trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, tạo sinh kế cho cộng đồng nơi có di sản, góp phần cân bằng/bảo vệ môi trường, củng cố hòa bình và an ninh theo hướng phát triển bền vững cho Việt Nam và thế giới.

Tại Lễ Kỷ niệm 50 năm Công ước Di sản Thế giới diễn ra tại Quần thể danh thắng Tràng An ngày 6.9.2022, Tổng Giám đốc UNESCO, bà Audrey Azoulay đã nhấn mạnh: Khu Di sản Tràng An đã kết hợp thành công giữa phát triển kinh tế và du lịch bền vững mà vẫn có thể tôn trọng thiên nhiên. Đây chính là lý do vì sao UNESCO chọn Tràng An, cùng với 03 di sản khác trên thế giới để thí điểm một dự án về du lịch bền vững, nhằm tăng cường lợi ích cho cộng đồng ở địa phương, đặc biệt là cho phụ nữ”.

Trong giai đoạn 2021- 2025, hợp tác giữa Việt Nam và UNESCO tiếp tục được củng cố thông qua việc hai bên đã ký kết Bản ghi nhớ, tạo cơ sở vững chắc hơn nữa trong việc quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa được UNESCO ghi danh, qua đó tiếp tục đóng góp cho các chiến lược phát triển quốc gia, cũng như các chiến lược phát triển của địa phương.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng về nhiệm vụ chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam, Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị toàn quốc văn hóa ngày 24.11.2021: “Quan tâm hơn nữa đến việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của các vùng, miền, của đồng bào các dân tộc, kết hợp với tiếp thu tinh hoa văn hóa của thời đại. Phát triển “sức mạnh mềm” của văn hóa Việt Nam, góp phần nâng cao sức mạnh tổng hợp quốc gia trong thời gian tới”; các chính sách về đối ngoại, các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên, Bộ VHTTDL, Bộ Ngoại giao cùng các địa phương đang tập trung thực hiện mục tiêu toàn cầu về tăng cường bảo vệ và bảo đảm an toàn cho các Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới và Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh tại “Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững”, hướng tới việc thực hiện Chương trình nghị sự 2030 của Liên Hợp Quốc.

Bên cạnh đó, hoạt động bảo vệ, phát huy giá trị các di sản văn hóa, trong đó có các di sản được UNESCO công nhận, gắn với phát triển du lịch bền vững cũng là một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước theo tinh thần Nghị quyết số 82/NQ-CP ngày 18.5.2023 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững. Việc tổ chức Hội nghị quốc tế “Về phát huy giá trị các danh hiệu UNESCO phục vụ phát triển bền vững tại Việt Nam” là dịp để các Bộ, ngành Trung ương, các địa phương tìm hiểu kinh nghiệm của quốc tế  về phát huy danh hiệu di sản được vinh danh, thực tiễn ở Việt Nam và các giải pháp huy động nguồn lực.

Nhân dịp này, Bộ VHTTDL xin trân trọng cảm ơn Tổ chức UNESCO, các quốc gia, cùng các tổ chức và bạn bè quốc tế đã giúp đỡ, hỗ trợ nhiệt tình với tất cả trí tuệ, kinh nghiệm và nguồn lực, để Việt Nam chúng tôi có thể thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa và thiên nhiên được UNESCO ghi danh. Trong thời gian tới, Việt Nam mong muốn và luôn sẵn sàng được hợp tác và học hỏi các mô hình, bài học, kinh nghiệm từ Liên hợp quốc, UNESCO, các quốc gia, các tổ chức, chuyên gia quốc tế về bảo tồn và phát huy giá trị các danh hiệu UNESCO để phát triển bền vững.