VHO - Chiều 18.4 tại Làng Văn hoá – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), Bộ VHTTDL đã tổ chức Hội nghị tuyên dương già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín có nhiều đóng góp trong hoạt động bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị văn hoá truyền thống các dân tộc. Thứ trưởng Bộ VHTTDL Trịnh Thị Thuỷ chủ trì hội nghị.

Cùng dự hội nghị có đại diện các Ban, Bộ, ngành Trung ương, địa phương; lãnh đạo các Cục, Vụ, đơn vị chức năng thuộc Bộ VHTTDL và đặc biệt là 112 đại biểu là các già làng, trưởng, bản, nghệ nhân, người có uy tín đại diện cho 57 địa phương và 16 đại biểu đại diện cho 16 dân tộc đang hoạt động thường xuyên tại Làng.

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Trịnh Thị Thuỷ phát biểu tại hội nghị

Những hạt nhân trong bảo tồn văn hoá truyền thống

Theo Thứ trưởng Bộ VHTTDL Trịnh Thị Thuỷ, xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam luôn là nội dung quan trọng được Đảng, Nhà nước quan tâm, chỉ đạo trong suốt quá trình lãnh đạo đất nước. Tại Hội nghị Văn hoá toàn quốc năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định về vai trò to lớn của văn hoá: “Văn hoá là bản sắc dân tộc. Văn hoá còn thì dân tộc còn. Văn hoá mất thì dân tộc mất”.

Đồng thời, Tổng Bí thư kêu gọi: “Ra sức xây dựng, giữ gìn và phát huy những giá trị đặc sắc của nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ nhấn mạnh, đất nước ta với 54 dân tộc, mỗi dân tộc trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam đều mang trong mình những giá trị truyền thống quý giá, đặc trưng riêng; góp phần tạo nên bức tranh văn hoá đa sắc màu, giàu giá trị nhân văn của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Bản sắc văn hoá các dân tộc được kết tinh từ những giá trị văn hoá truyền thống được truyền từ đời này sang đời khác, là di sản quý giá không chỉ của riêng một vùng đất, con người hay địa phương mà còn là tài sản vô giá của quốc gia.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ trao tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ VHTTDL cho các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Mỗi dân tộc là một bông hoa đẹp, cả dân tộc ta là một vườn hoa đẹp”. Vì lẽ đó, trong những năm qua, Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm và nhất quán khẳng định, văn hoá các dân tộc là một bộ phận quan trọng trong nền văn hoá Việt Nam. Việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc là nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong xây dựng, phát triển đất nước.

Các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín của các dân tộc chính là những hạt nhân đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong vận động, trao truyền cho con em, đồng bào mình về bảo tồn kho tàng văn hóa quý báu của dân tộc.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thuỷ cùng các đại biểu chụp ảnh lưu niệm với già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín

Để tiếp tục khẳng định sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với vị trí, vai trò, trách nhiệm của những người giữ lửa cho văn hoá truyền thống, việc tổ chức hội nghị là dịp để tôn vinh các giá trị văn hóa, di sản vô cùng quý báu của dân tộc; tôn vinh, biểu dương sự đóng góp của các chủ thể văn hoá đang gìn giữ, phát huy, lan toả và truyền dạy kiến thức văn hóa truyền thống, văn nghệ dân gian từ thế hệ này sang thế hệ khác; những người gắn kết cộng đồng giữ lửa ở các bản, buôn, làng, phum sóc, trao truyền cho thế hệ tương lai của đất nước.

Thứ trưởng bày tỏ thông qua hội nghị lần này, Bộ VHTTDL mong muốn nhận được nhiều ý kiến góp ý, đề xuất các giải pháp thiết thực, phù hợp với dân tộc mình của các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống.

Qua đó, các giá trị văn hóa của đồng bào được bảo tồn, phát huy, góp phần trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước gắn với các nội dung như xác định các nội dung văn hoá truyền thống cần được bảo tồn, phục dựng, giữ gìn; lựa chọn ưu tiên trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của các dân tộc; xác định hình thức, giải pháp để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của các dân tộc trong đời sống của cộng đồng và đời sống xã hội; đề xuất cơ chế đặc thù để bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống các dân tộc từ Trung ương đến cơ sở…

Đông đảo đồng bào các dân tộc dự hội nghị

Trên cơ sở đó, Bộ VHTTDL sẽ lắng nghe, tiếp thu các ý kiến góp ý, kiến nghị. Từ đó, nghiên cứu, đề xuất các chính sách, xây dựng nội dung, giải pháp bảo tồn cụ thể, thiết thực; từng bước xây dựng, trình ban hành cơ chế, chính sách đặc thù để bảo tồn văn hóa các dân tộc, góp phần giữ gìn và phát huy có hiệu quả các giá trị văn hóa truyền thống, tránh nguy cơ bị mai một, phai nhạt bản sắc dân tộc.

Đồng thời, nâng cao mức hưởng thụ văn hóa cho đồng bào, giúp đồng bào ngày càng nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc của chính mình, góp phần ổn định, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng vùng đồng bào các dân tộc trong thời gian tới. 

Nhiều kiến nghị, đề xuất

Trình bày tham luận tại hội nghị, NNƯT Trần Thị Nam (dân tộc Sán Dìu, tỉnh Vĩnh Phúc) cho biết, dân tộc Sán Dìu vẫn giữ được những nét văn hoá đặc trưng về trang phục truyền thống, hát Soọng Cô, hát kể chuyện thơ, múa nhảy dây, múa cầu mùa… Những điệu hát, múa hay nghi thức của người Sán Dìu luôn thấm đẫm các giá trị văn hoá, thường đúc kết chân lý, giáo dục đức tin, đạo làm người.

NNƯT Trần Thị Nam

Để giữ gìn những nét đẹp trong đời sống văn hoá của đồng bào Sán Dìu, NNƯT Trần Thị Nam mong muốn trong thời gian tới, các cấp, các ngành sẽ quan tâm nhiều hơn nữa để đồng bào dân tộc Sán Dìu tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng và cả nước nói chung tiếp tục duy trì và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.

Trong đó, chú trọng đến phát triển du lịch cộng đồng kết hợp phát triển du lịch văn hoá tâm linh, sinh thái. Bên cạnh đó, cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ kinh phí cho các xã vùng đồng bào các dân tộc, xây dựng các trung tâm bảo tồn và phát triển văn hoá dân tộc Sán Dìu, nhất là hỗ trợ cho các CLB, nghệ nhân truyền dạy hát Soọng Cô.

Với NNƯT Sìn Văn Doi (dân tộc Mảng, tỉnh Lai Châu), ông mong muốn sẽ có thêm chính sách đãi ngộ, khuyến khích về tinh thần và vật chất đối với các già làng, trưởng bản, nghệ nhân, người có uy tín, cán bộ làm công tác văn hoá ở vùng đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào các dân tộc. Nhờ đó, khơi dậy khả năng sáng tạo của từng cá nhân.

NNƯT Sìn Văn Doi 

Đồng quan điểm, NNƯT Y Sim Ê Ban (dân tộc Ê đê, tỉnh Đắk Nông) cho rằng, bên cạnh việc thiếu chính sách hỗ trợ kinh phí, việc sưu tầm, dàn dựng, khai thác, bảo tồn và phát huy vốn văn hoá dân tộc chưa thật sự được quan tâm, đầu tư đúng mức. Việc tổ chức các lễ hội truyền thống còn chưa đáp ứng được nhu cầu hiện tại của người dân.

NNƯT Y Sim Ê Ban 

Chương trình nghệ thuật tại hội nghị

Do đó, NNƯT Y Sim Ê Ban kiến nghị cần sớm có hướng dẫn cụ thể về biện pháp quản lý, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá trong các lễ hội truyền thống, phong tục, tập quán, ẩm thực của người Ê đê nói riêng và các dân tộc Việt Nam nói chúng.

Hơn nữa, cần tăng cường tiến hành điều tra, khảo sát, phân loại các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống để triển khai các giải pháp bảo tồn, phục dựng, phát huy giá trị cụ thể.