Menu
  1. Chính trị
  2. Văn hóa
  3. Nghệ thuật
  4. Giải trí
  5. Du lịch
  6. Thể thao
  7. Gia đình
  8. Kinh tế
  9. Ẩm thực
  10. Đời sống
  11. Nhịp sống số
  12. Pháp luật
  13. Thế giới

Văn hóa

19 Tháng Ba 2024

Nông nghiệp, tài nguyên nước là những đối tượng dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu

Thứ Tư 03/02/2021 | 21:03 GMT+7

VHO - Nông nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng trong nền kinh tế của mỗi quốc gia, kể cả những nước đã đạt đến trình độ phát triển cao. Là một ngành sản xuất vật chất quan trọng của nền kinh tế, nông nghiệp giúp đảm bảo việc làm và đời sống xã hội, cung cấp nguồn nguyên liệu đầu vào cho ngành công nghiệp. Ở Việt Nam, nông nghiệp và an ninh lương thực, tài nguyên nước là những đối tượng được đánh giá dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu (BĐKH).

Cánh đồng lúa khô nứt nẻ do hạn hán tại huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Ảnh: Thông Hải

Là 1 trong 3 châu thổ lớn trên thế giới bị đe dọa bởi nước biển dâng
BĐKH có tác động lớn đến sinh trưởng, năng suất cây trồng, làm tăng nguy cơ lây lan sâu bệnh hại cây trồng. BĐKH ảnh hưởng đến sinh sản, sinh trưởng của gia súc, gia cầm, làm tăng khả năng sinh bệnh; tác động tới tài sản, sinh kế. Những tác động này có thể làm suy giảm khả năng của con người trong việc đảm bảo cuộc sống, vượt qua đói nghèo…
Hàng năm, đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) cung cấp hơn 50% sản lượng lúa, 70% lượng trái cây, đóng góp hơn 90% số lượng gạo xuất khẩu và gần 60% kim ngạch xuất khẩu thủy sản cho cả nước,... Tuy nhiên, ngành nông nghiệp ĐBSCL đang đứng trước nhiều thách thức, trong đó có 3 thách thức nổi bật, đó là: Tác động của BĐKH, tác động của các hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương, tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0). ĐBSCL là 1 trong 3 châu thổ lớn trên thế giới bị đe dọa bởi nước biển dâng, tình trạng nước ngọt ngày càng khan hiếm, lũ về ít, nguồn lợi thủy sản suy giảm, trầm tích và phù sa về ít hơn, tình trạng sụt lún, xói lở ngày càng nghiêm trọng, xuất hiện nhiều yếu tố bất định. Các hiệp định thương mại tự do đòi hỏi nước ta phải sửa đổi lại hệ thống luật pháp, các văn bản quy phạm pháp luật… phù hợp với chuẩn mực và quy ước quốc tế, các doanh nghiệp và nhà sản xuất phải thay đổi tư duy và quen dần với các quy định và luật lệ quốc tế trong thương mại, đầu tư. Bên cạnh đó, thách thức từ CMCN 4.0 cũng đã ảnh hưởng và tác động đến ngành nông nghiệp, công nghệ sinh học thông qua những công nghệ mới nổi và sự đổi mới trên diện rộng được khuếch tán nhanh hơn và rộng rãi hơn so với những lần CMCN trước. 
Nông nghiệp vùng ĐBSCL đang đối đầu với nhiều khó khăn của sự phát triển kinh tế, do quy mô sản xuất nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu, năng suất, độ đồng đều, chất lượng sản phẩm cũng thấp, khả năng hợp tác liên kết của nông dân cũng còn hạn chế. Dịch vụ và cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho việc phát triển nông nghiệp nông thôn không theo kịp với đà tăng trưởng kinh tế của toàn xã hội. Việc cải cách hành chính chuyển đổi cơ cấu thể chế cũng chậm, môi trường pháp lý đầu tư kinh doanh cũng nhiều bất cập, thị trường đất, lao động, vốn, công nghệ chưa vận hành một cách thuận lợi… Hiện nay, các ứng dụng công nghệ cao bắt đầu được triển khai ở ĐBSCL, nhất là trong ngành rau quả. Còn đối với sản xuất lúa nước, chủ yếu ứng dụng công nghệ sinh học trong lai tạo giống lúa, sử dụng phân bón tan chậm, ứng dụng hệ thống cảnh báo nước mặn như ở Sóc Trăng, Đồng Tháp, Trà Vinh,… Bước đầu, một số nhà khoa học Việt Nam đã tranh thủ các tiến bộ khoa học kỹ thuật để thiết lập một hệ thống cho phép theo dõi tình trạng của hệ thống tưới tiêu tự động với quy mô trang trại. Công nghệ mới dựa trên chỉ số khác biệt chuẩn hóa của thực vật. Hệ thống được gắn trên máy bay không người lái và có thể tự động bay cao hơn 20-30 mét. Máy bay không người lái (drone) có khả năng tự động sạc lại pin, bao phủ toàn bộ và tự động xác định khu vực thiếu nước tưới, phục vụ gieo trồng, bón phân, xịt thuốc khá hiệu quả. Tuy nhiên, các ứng dụng công nghệ cao vẫn chưa được triển khai rộng rãi ở qui mô nông hộ, đa số sử dụng trong các doanh nghiệp, hợp tác xã do chi phí đầu tư cao và giá cả thị trường nông sản chưa ổn định.

Nông dân cần được chăm sóc tốt hơn
Nông dân hiện nay rất cần kỹ thuật cao, cần được các nhà khoa học, quản lý và nhà nước chăm sóc tốt hơn nữa. Thế nhưng, chuyển giao bằng cách nào và làm thế nào để nông dân đón nhận công nghệ không phải là chuyện đơn giản. Khi chuyển giao cho nông dân phải có phương thức phù hợp, có mục tiêu sản xuất rõ ràng, phải phù hợp với trình độ và khả năng của nông dân. Phải chuyển giao công nghệ bằng nhiều con đường khác nhau, nhưng trên mô hình và máy móc, thiết bị cụ thể là chính. Trong tất cả các phương pháp chuyển giao khoa học – công nghệ, việc xây dựng các mô hình trình diễn có vai trò hết sức quan trọng. Thông qua hiệu quả các mô hình trình diễn, người nông dân sẽ dễ dàng tiếp thu và tin tưởng vào các tiến bộ khoa học – công nghệ được giới thiệu. 

ĐBSCL đang đối mặt với vấn đề khô hạn và xâm nhập mặn. Ảnh: Lê Hoàng Vũ

Việc phát triển ngành nông nghiệp bền vững và sử dụng công nghệ cao là một trong những mục tiêu chính của Chính phủ. Thông qua việc tăng cường phát triển bền vững, vùng ĐBSCL có thể duy trì ngành sản xuất nông nghiệp mà không bị tác động bởi môi trường cũng như năng suất tiềm năng trong tương lai. Cần căn cứ vào kịch bản biến đổi khí hậu, xu hướng tiêu dùng, nhu cầu và cách tiếp cận thị trường trong và ngoài nước, cũng như căn cứ vào trình độ và tập quán sản xuất của người dân địa phương để đề xuất các giải pháp kỹ thuật cũng như giải quyết các bài toán cho nông sản một cách đồng bộ, tức giải quyết cả những vấn đề liên quan đến kỹ thuật sản xuất, tái cơ cấu cây trồng vật nuôi, đến công tác tổ chức sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm như: việc chọn tạo giống chịu mặn, chịu được ngập úng, khô hạn thông qua việc chuyển đổi lúa sang các loại cây trồng cạn, ngắn ngày; tổ chức lại cuộc sống và sản xuất trong vùng mặn và ngập mặn; song song cùng giải pháp kỹ thuật như tưới tiết kiệm nước, canh tác không dùng đất; ứng dụng công nghệ thông tin truyền thông (ICT) vào nông nghiệp, ứng dụng các biện pháp luân canh và xen canh hợp lý, hiệu quả; các giải pháp về thủy lợi; các giải pháp liên quan đến tổ chức sản xuất kinh doanh như thúc đẩy hình thành và phát triển các chuỗi cung ứng, các hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới…

Cần đột phá tư duy - chấp nhận đương đầu rủi ro
Những giải pháp thay đổi về cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi; thay đổi biện pháp kỹ thuật trong canh tác hoặc chăm sóc là những biện pháp cơ bản, có tác động lâu dài và rộng rãi đến đời sống và thu nhập của người sản xuất nông nghiệp vùng ĐBSCL. Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp cũng là giải pháp hết sức hữu hiệu, có giá trị và tác động thay đổi căn cơ nền nông nghiệp của khu vực ĐBSCL cần được đặc biệt quan tâm và có những chính sách khuyến khích để thúc đẩy phát triển. Cần ban hành cơ chế và chính sách khuyến khích các doanh nghiệp hoặc các thành phần kinh tế đầu tư vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC), đầu tư xây dựng các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (NNUDCNC) hoặc khuyến khích đầu tư vào xây dựng các khu NNCNC theo hình thức đầu tư công – tư (Private - Public Partnership, còn gọi tắt là PPP). Điều này sẽ giúp mở rộng và phát triển nhanh các khu NNUDCNC cũng như tạo động lực, thu hút các nhà đầu tư mạnh dạn bỏ vốn. Ngoài ra, cần lưu ý phát triển, nhân rộng các mô hình sản xuất NNCNC kết hợp với du lịch, kết hợp với với năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió…) để nâng cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh, nâng cao thu nhập cho nông dân, đa dạng hoá sinh kế của người dân nông thôn. 
UDCNC trong nông nghiệp đã và đang trở thành vấn đề được các nhà khoa học và các doanh nghiệp lớn quan tâm rất nhiều. Hiệu quả ứng dụng từ các mô hình sản xuất NNUDCNC ở các quốc gia như Israel, Hà Lan, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc,… đang ngày càng thu hút sự quan tâm của các nước trên thế giới có thế mạnh về nông nghiệp, trong đó có Việt Nam. Vì thế, cần tập trung UDCNC trong nông nghiệp, tạo thế đột phá trong nông nghiệp. Cần có sự thay đổi tư duy về kinh tế thị trường, chấp nhận đương đầu với các rủi ro, thách thức cũng như thích nghi với sự thay đổi trong các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các doanh nghiệp, hiệp hội, người sản xuất; thể hiện trong việc tổ chức, quản lý, điều hành sản xuất – kinh doanh cũng như cách thức triển khai những giải pháp, chính sách mang tính quyết liệt, mạnh mẽ, có ý nghĩa như những đòn bẫy khả thi, hiệu quả. Điều này sẽ tác động trong việc tạo nguồn cảm hứng cho các hoạt động đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp cũng như thúc đẩy hình thành các vùng sản xuất NNUDCNC, mang lại lợi ích thiết thực cho người sản xuất nông nghiệp khu vực ĐBSCL.


TỪ MINH THIỆN

 

Print

Danh mục theo ngày

«Tháng Ba 2024»
T2T3T4T5T6T7CN
26
27
28
29
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
2021222324
25262728293031
1234567

© BÁO VĂN HÓA ĐIỆN TỬ
Cơ quan chủ quản: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Giấy phép Báo điện tử số: 422/GP-BTTTT cấp ngày 19.8.2016
Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa. Mọi hành động sử dụng nội dung đăng tải trên Báo điện tử Văn hóa tại địa chỉ www.baovanhoa.vn phải có sự đồng ý bằng văn bản của Báo điện tử Văn hóa.
Liên hệ quảng cáo: 024.8220036

Tổng Biên tập: NGUYỄN ANH VŨ

Phó tổng Biên tập: PHAN THANH NAM

Phó tổng Biên tập: NGUYỄN VĂN MƯỜI

Số 33 ngõ 294/2 Kim Mã, phường Kim Mã, quận Ba Đình, TP Hà Nội
Điện thoại: 024.38220036 - FAX: 024.38229302
Email: baovanhoa@fpt.vn

Close 2024 Bản quyền thuộc về Báo Văn hóa
Back To Top