VHO - Trong khuôn khổ Diễn đàn báo chí toàn quốc 2024 tại TP.HCM, chiều 16.3, đã diễn ra Phiên thảo luận với chủ đề: “Phát thanh năng động trong môi trường số”. Đây là vấn đề đặt ra là các Đài Phát thanh truyền hình Việt Nam cần nhận thức rõ những khó khăn, thách thức cũng như cơ hội phát triển trong kỷ nguyên số.

Lịch sử hình thành và phát triển của báo chí thế giới hơn một thế kỷ qua đã cho thấy mỗi loại hình báo chí lại có những thế mạnh riêng, có đối tượng phục vụ riêng, chính vì vậy mà có cách thức phục vụ riêng. Với phát thanh, trong thời đại chuyển đổi số này, bên cạnh việc phải thay đổi các nền tảng cung cấp nội dung, không chỉ trên nền tảng truyền thống là phát sóng vô tuyến, mà còn cần cung cấp trên các nền tảng số, thì cần phải tiếp tục đổi mới để cả nội dung và hình thức để đáp ứng những yêu cầu, những nhu cầu ngày càng mới của công chúng. Phát thanh bắt buộc phải thay đổi nếu muốn tiếp tục tồn tại, và môi trường số chính là điều kiện thuận lợi để phát thanh chuyển mình.

Nhà báo Phạm Mạnh Hùng cho rằng môi trường số vừa là cơ hội nhưng cũng là thách lớn với phát thanh

Nhà báo Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc VOV cho biết, theo một cuộc điều tra năm 2019, người nghe trên nền tảng podcast toàn cầu là 275 triệu người, đến năm 2022 con số này đã tăng gấp đôi. Đây là cơ hội rất lớn cho những người làm phát thanh. Theo Phó Tổng Giám đốc VOV, vấn đề đặt ra là các Đài Phát thanh truyền hình Việt Nam cần nhận thức rõ những khó khăn, thách thức cũng như cơ hội phát triển trong kỷ nguyên số, để từ đó chấp nhận dấn thân vào những đổi thay to lớn đang diễn ra để có những chiến lược đầu tư phát triển phù hợp.

Hiện nay, phát thanh đang đứng trước sự cạnh tranh gay gắt từ các loại hình truyền thông trên nền tảng số. Sự cạnh tranh này đến cả từ nội dung cho đến cả sự chia sẻ công chúng. Nhu cầu của công chúng là khai thác được thông tin theo nhiều chiều, với nhiều cách thức linh hoạt, phù hợp với cách tiếp cận thông tin của từng cá nhân, và khi đó, các nền tảng số tỏ rõ lợi thế so với các loại hình báo chí truyền thống như phát thanh, truyền hình. 

Những khó khăn của phát thanh truyền thống còn thể hiện ở tư duy tiếp cận công nghệ mới, về nguồn nhân lực cũng như hạn chế của ngân sách. Không ít những Đài Phát thanh truyền hình vẫn còn quan niệm cứ sản xuất và phát sóng, không quan tâm đến khán, thính giả. Do vậy, chuyển đổi số là một cuộc cách mạng mà khởi đầu từ chuyển đổi tư duy trong cách tiếp cận vấn đề, cách tổ chức sản xuất và phân phối sản phẩm trong kỷ nguyên số.

TS Đồng Mạnh Hùng, Trưởng ban Ban Thư ký biên tập VOV cho rằng để phát thanh Việt Nam vượt qua những khó khăn, thách thức trong kỷ nguyên số và thực hiện thành công chuyển đổi số, cần đề ra chiến lược phát triển thích ứng với kỷ nguyên số, dựa trên 3 trụ cột chính là: Nội dung số, Truyền tải số và Tương tác số.

Các lãnh đạo, quản lý cơ quan báo chí và diễn giả trao đổi tại phiên thảo luận 

Bàn về câu chuyện nhà báo phát thanh trước yêu cầu chuyển đổi số, ThS Phan Văn Tú, Chủ nhiệm bộ môn Báo chí, Khoa Báo chí tuyên truyền, Đại học học xã hội và nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, phát thanh trong kỷ nguyên số không chỉ là sự thay đổi hạ tầng truyền dẫn hay các nền tảng phát sóng mà còn là sự thay đổi phương thức sản xuất, thay đổi nếp tư duy làm nghề. Nhà báo phát thanh trong kỷ nguyên số, vì thế, cần chú trọng hơn đến các kỹ năng nghiệp vụ đặc thù trước yêu cầu mới.

Liên quan đên vấn đề ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI, TS Phan Văn Kiền, Viện trưởng Viện Đào tạo Báo chí và Truyền thông - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, việc sử dụng AI đọc lại tin tức có thể giảm sức lao động của con người và tăng tốc độ sản xuất sản phẩm, giúp tăng năng suất lao động sản xuất. Tuy nhiên, việc dùng AI với một giọng đọc đều đều, không nhấn mạnh, không trọng âm từ đó dẫn tới không mang lại cảm xúc gì cho người nghe ngoài việc chỉ tải được thông tin đơn thuần từ chữ viết.

Kết luận phiên thảo luận, TS Đồng Mạnh Hùng nhận định, với phát thanh, trong thời đại chuyển đổi số này, bên cạnh việc phải thay đổi các nền tảng cung cấp nội dung, không chỉ trên nền tảng truyền thống là phát sóng vô tuyến, mà còn cần cung cấp trên các nền tảng số, thì cần phải tiếp tục đổi mới để cả nội dung và hình thức để đáp ứng những yêu cầu, những nhu cầu ngày càng mới của công chúng.

VĨNH HY