VHO - Hôm nay 8.12, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh TP.HCM, Sở VHTT TP.HCM đã tổ chức Hội thảo khoa học: “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ" và trưng bày chuyên đề: “Đờn ca tài tử Nam Bộ - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại".

Quang cảnh Hội thảo

Hội thảo với sự tham dự của đông đảo nghệ nhân, chuyên gia, các nhà quản lý, thực hành di sản Đờn ca tài tử Nam Bộ tại TP.HCM và các địa phương.

Đây là hoạt động kỷ niệm 10 năm UNESCO ghi danh nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại (2013-2023). Hội thảo nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, từng bước phát triển phong trào Đờn ca tài tử, tạo nền tảng vững chắc cho sự hưởng thụ, sáng tạo nghệ thuật của cư dân Thành phố trong giai đoạn hiện nay. 

Đại biểu nêu những bất cập trong công tác bảo tồn và phát huy nghệ thuật Đờn ca tài tử

Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung thảo luận về hoạt động thực hành, hoạt động sáng tác và trình diễn trên địa bàn TP.HCM và các tỉnh Nam Bộ với các nhóm nội dung: Hoạt động sáng tác lời mới cho Đờn ca tài tử trong giai đoạn hiện nay; hoạt động Đờn ca tài tử trong học đường; công tác truyền dạy, những thuận lợi và khó khăn trong việc đào tạo nghệ nhân đờn; hoạt động trình diễn nghệ thuật Đờn ca tài tử; vấn đề khai thác hoạt động Đờn ca tài tử gắn liền với ngành Du lịch.

Theo các đại biểu, bên cạnh những mặt đã đạt được thì hoạt động Đờn ca tài tử đang gặp nhiều khó khăn, bất cập: Tình trạng “già hóa” hội viên các câu lạc bộ đờn ca tài tử; lực lượng nghệ nhân ca đông đảo nhưng lực lượng nghệ nhân đờn tương đối ít, nghệ nhân chơi các nhạc cụ cổ truyền ngày càng “khan hiếm”, nhất là đờn cò, kìm, tranh, bầu,… đây là vấn đề rất cần thiết được quan tâm để có chiến lược đào tạo, bồi dưỡng, truyền nghề. 

Các gợi ý giải pháp, hiến kế được bàn luận tâm huyết

Vấn đề được các địa phương lưu ý là chế độ hỗ trợ cho nghệ nhân có hoàn cảnh khó khăn chưa phù hợp; hoạt động sáng tạo mới về bài bản, nhạc khí chưa được nghệ nhân chú trọng và phát huy; đội ngũ kế thừa trong độ tuổi thanh thiếu nhi không nhiều.

Ngoài ra, một số câu lạc bộ không còn duy trì sinh hoạt thường xuyên do gặp khó khăn về nghệ nhân đờn, về tài chính, chưa có địa điểm để nghệ nhân thực hành truyền dạy. Đờn ca tài tử vẫn chưa có một không gian trình diễn đúng với tính chất đa dạng, phong phú và độc đáo của nó.

Kết luận Hội thảo, ông Võ Trọng Nam, Phó Giám đốc Sở VHTT TP.HCM cho biết, các đóng góp tâm huyết của đại biểu đã giúp định ra hướng đi mới, phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững nghệ thuật Đờn ca tài từ trong điều kiện thực tiễn của TP.HCM. 

“Để tiếp tục đổi mới, bứt phá vươn lên, thực hiện thắng lợi và toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ kế hoạch đề ra, cũng như nâng cao chất lượng các hoạt động Đờn ca tài tử của Thành phố, tôi đề nghị các đơn vị, phòng chuyên môn trực thuộc Sở VHTT, các quận huyện và TP Thủ Đức cần chú trọng thực hiện tốt việc nghiên cứu chính sách truyền dạy để tạo đội ngũ kế thừa, đặc biệt là đội ngũ đờn, trong đó chú trọng đến đối tượng học sinh, thanh niên… 

Trình diễn Đờn ca tài tử Nam Bộ tại không gian Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh TP.HCM

Bên cạnh đó, cần có chương trình đẩy mạnh hoạt động sáng tạo mới về bài bản, nhạc khí; tăng cường đầu tư các nguồn lực để các câu lạc bộ được duy trì sinh hoạt và phát huy chức năng đào tạo, truyền nghề ngay trong chính câu lạc bộ”, ông Nam nhấn mạnh và đề nghị các đơn vị cần nghiên cứu cho ra đời không gian trình diễn đúng với tính chất đa dạng, phong phú và độc đáo của Đờn ca tài tử, vừa góp phần gắn kết phát triển du lịch. 

Dịp này, BTC trưng bày chuyên đề: “Đờn ca tài tử Nam Bộ - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại” với hơn 120 tư liệu, hình ảnh và hiện vật. Nội dung trưng bày gồm 3 phần: Đờn ca tài tử Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển; Đờn ca tài tử Nam Bộ - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại trong đời sống văn hóa của người dân TP.HCM; Sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với Đờn ca tài tử Nam Bộ. 

Trưng bày diễn ra tại Bảo tàng Hồ Chí Minh - Chi nhánh TP.HCM, từ ngày 8.12.2023-31.1.2024.

THÙY TRANG