VHO - Hội nghị sơ kết 3 năm triển khai thực hiện quyết định số 558/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (2021-2023) phê duyệt “Chương trình hỗ trợ hoạt động sáng tạo tác phẩm, công trình văn học nghệ thuật, báo chí ở Trung ương và các Hội Văn học nghệ thuật địa phương; hỗ trợ tác phẩm báo chí chất lượng cao ở các Hội Nhà báo địa phương giai đoạn 2021 - 2025” và Hội nghị Thi đua khen thưởng năm 2024 của Hội Nhà báo Việt Nam vừa diễn ra tại TP.HCM ngày 18.3 với sự tham dự của 500 đại biểu đại diện cho các cơ quan báo chí cả nước.

Hội nghị sơ kết 3 năm triển khai thực hiện quyết định số 558/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (2021-2023)

Tham dự Hội nghị có Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh, Phó Chủ tịch thường trực Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Trần Trọng Dũng và gần 500 đại biểu đại diện các Hội nhà báo địa phương, Liên chi hội, Chi hội Nhà báo, đại diện các cơ quan báo chí cả nước.

Quán triệt, triển khai có hiệu quả Chương trình hỗ trợ báo chí

Theo báo cáo của Hội Nhà báo Việt Nam, tính đến nay, Hội đã có 73 năm trưởng thành và phát triển. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng và Chính phủ, tổ chức Hội không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, với 25.424 hội viên - nhà báo sinh hoạt tại 63 Hội Nhà báo tỉnh, thành phố, 21 Liên Chi hội và 223 Chi hội Nhà báo trực thuộc Trung ương.

Hội Nhà báo Việt Nam đã thực sự trở thành “ngôi nhà chung” tập hợp, đoàn kết rộng rãi những người làm báo cả nước, tạo môi trường sinh hoạt nghề nghiệp bổ ích, thiết thực cho các cấp Hội, thúc đẩy phong trào nghiệp vụ, gìn giữ ngọn lửa say nghề, phát huy tinh thần cống hiến của hội viên, động viên đội ngũ người làm báo tuyên truyền thực hiện thắng lợi các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phản ánh kịp thời những thành tựu to lớn, toàn diện của đất nước trên tất cả các lĩnh vực, góp phần xây dựng nền báo chí giàu tính chiến đấu, nhân văn, chuyên nghiệp và hiện đại.

Đánh giá cao vai trò, vị trí và tầm quan trọng của Hội Nhà báo Việt Nam trong đời sống kinh tế - xã hội của đất nước, từ nhiều năm nay, Chính phủ đã luôn quan tâm, tạo điều kiện cho Hội hoạt động và phát triển. Ngày 25.4.2016 Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 650/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Tiếp tục hỗ trợ hoạt động sáng tạo tác phẩm, công trình văn học nghệ thuật, báo chí ở Trung ương và các Hội Văn học nghệ thuật địa phương; hỗ trợ tác phẩm báo chí chất lượng cao ở các Hội Nhà báo địa phương giai đoạn 2016 - 2020”.

Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi phát biểu tại Hội nghị

Đề án đã hoàn thành trọn vẹn và đạt được nhiều kết quả tích cực. Công tác hỗ trợ sáng tạo tác phẩm báo chí chất lượng cao đã tạo nên những tác phẩm có chiều sâu, phản ánh đậm nét mọi mặt của đời sống xã hội. Tiếp nối thành công của Đề án này, ngày 8.4.2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 558/QĐ-TTg phê duyệt “Chương trình hỗ trợ hoạt động sáng tạo tác phẩm, công trình văn học nghệ thuật, báo chí ở Trung ương và các Hội Văn học nghệ thuật địa phương; hỗ trợ tác phẩm báo chí chất lượng cao ở các Hội Nhà báo địa phương giai đoạn 2021 - 2025”.

Chương trình tiếp tục đẩy mạnh công tác hỗ trợ báo chí với nguồn kinh phí lớn hơn, tập trung vào việc nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của hội viên Hội Nhà báo Việt Nam, định hướng tuyên truyền, khai thác các mảng đề tài quan trọng như: Đề tài về Đảng quang vinh, về Bác Hồ vĩ đại, về tuyên truyền Nghị quyết Đại hội lần thứ  XII, XIII của Đảng; đề tài về công tác đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, giữ gìn an ninh, chính trị; đề tài về lịch sử cách mạng, kháng chiến, về xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc; về công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn, xóa đói giảm nghèo, về miền núi, vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số...

Hội nghị nhằm phân tích, đánh giá hoạt động của các cấp Hội Nhà báo Việt Nam trong công tác hỗ trợ sáng tạo tác phẩm báo chí của ba năm 2021 - 2023 vừa qua, ghi nhận những kết quả đạt được cũng như những khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện Chương trình, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm để quán triệt, triển khai có hiệu quả Chương trình hỗ trợ trong các năm tới.

Các đại biểu dự Hội nghị

Trong phát biểu khai mạc, Phó chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi đề nghị các đại biểu làm rõ một số vấn đề. Trong đó, chỉ rõ phạm vi đề tài được khuyến khích và sự phù hợp với môi trường tác nghiệp, tạo không gian sáng tạo thoải mái cho báo chí, phục vụ tốt công tác tuyên truyền Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Hiệu quả hỗ trợ của Chương trình trong việc nâng cao chất lượng nội dung, đổi mới hình thức thể hiện các tác phẩm báo chí; nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của hội viên, phục vụ hiệu quả các kế hoạch công tác của đơn vị và nhiệm vụ chính trị được giao.

Hay như việc tạo nguồn tác phẩm tham dự Giải Báo chí Quốc gia, giải báo chí tỉnh và các giải báo chí chuyên ngành khác.

Về các quy trình, quy định trong thẩm định tác phẩm; thủ tục ký hợp đồng, thanh quyết toán và các vấn đề tài chính - kế toán có những vướng mắc, khó khăn gì?

Những bài học kinh nghiệm rút ra trong ba năm thực hiện Chương trình và phương hướng, giải pháp thiết thực để triển khai hiệu quả mục tiêu của Chương trình trong hai năm cuối 2024- 2025.

Báo cáo sơ kết 3 năm thực hiện Quyết định số 558 của Thủ tướng Chính phủ, ông Phan Toàn Thắng, Chánh Văn phòng Hội Nhà báo Việt Nam cho biết: “Trong 3 năm, ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí sáng tạo tác phẩm báo chí chất lượng cao đối với Hội Nhà báo các địa phương là 27,7 tỉ đồng. Kết quả đã hỗ trợ trực tiếp cho trên 4.000 lượt tác giả là hội viên Hội Nhà báo Việt Nam ở các địa phương; nhận được 4.263 tác phẩm báo chí chất lượng cao thuộc các loại hình báo chí”.

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh, Phó chủ tịch thường trực Nguyễn Đức Lợi, Phó chủ tịch Trần Trọng Dũng và các đại biểu dự Hội nghị

Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng cấp thẩm quyền một số địa phương không phân bổ kinh phí cho Hội Nhà báo tỉnh triển khai thực hiện Quyết định số 558 như: Sơn La 400 triệu đồng (2021, 2022 và 2023); Tiền Giang 80 triệu đồng (2021) và Lai Châu 160 triệu đồng (2023). Một số Hội Nhà báo được phân bổ kinh phí nhưng không giải ngân hết. Một số Hội Nhà báo được phân bổ kinh phí nhưng chưa gửi hồ sơ quyết toán theo thời gian quy định.

Đối với báo chí ở Trung ương, 3 năm qua, kinh phí ngân sách nhà nước hỗ trợ hoạt động sáng tạo tác phẩm báo chí chất lượng cao là 11,46 tỉ đồng. 18 Liên chi hội và 103 Chi hội Nhà báo đã thực hiện và quyết toán kinh phí với số tiền 10,17 tỉ đồng với Văn phòng Hội Nhà báo Việt Nam theo quy định.

Qua đó, hỗ trợ gần 4.000 lượt tác giả, nhận được 3.875 tác phẩm báo chí chất lượng cao thuộc các loại hình báo chí; tổ chức các hội nghị, hội thảo nghiệp vụ báo chí để giúp các cơ quan báo chí nâng cao chất lượng tác phẩm; hỗ trợ công tác nghiên cứu, biên soạn, xuất bản các đầu sách để công bố, quảng bá và lưu trữ tác phẩm báo chí chất lượng cao. Tuy nhiên, vẫn còn 39 đơn vị được phân bổ kinh phí nhưng không thực hiện, tổng kinh phí 1,29 tỉ đồng, trong đó năm 2021 có 10 đơn vị; 2022 có 16 đơn vị, và năm 2023 có 13 đơn vị.

Hội nghị Thi đua khen thưởng năm 2024 Hội Nhà báo Việt Nam

Nhiều nơi phải trả lại kinh phí hỗ trợ tác phẩm báo chí của Nhà nước vì không thực hiện nổi

Tại Hội nghị, đại diện một số Liên chi hội, Hội nhà báo các địa phương cho biết đã phải trả lại kinh phí hàng vài trăm triệu một năm từ nguồn hỗ trợ này vì không thể thực hiện được hoặc tiền không được duyệt phân bổ kinh phí. Ông Đinh Anh Đức, Phó chủ tịch thường trực Hội nhà báo Sơn La chia sẻ, ba năm liền, Hội Nhà báo tỉnh Sơn La không được Sở Tài chính duyệt phân bổ kinh phí hỗ trợ sáng tạo tác phẩm báo chí chất lượng cao với lý do Hội không có chức năng đặt hàng báo chí, trong khi hầu hết các hội nhà báo địa phương khác đều đã nhận tiền theo cơ chế giao nhiệm vụ.

“Năm nào Hội Nhà báo tỉnh cũng có nội dung tờ trình kế hoạch triển khai trình UBND tỉnh, UBND tỉnh đều cho ý kiến chỉ đạo là chuyển Sở Tài chính, đề nghị Sở triển khai sớm chương trình này. Sở Tài chính tổ chức họp 3 - 4 bên liên quan để triển khai, nhưng tại cuộc họp nào, Sở Tài chính cũng nói Hội Nhà báo cấp tỉnh không có chức năng nhiệm vụ đặt hàng báo chí nên không thể là đầu mối để triển khai chương trình này”, ông Đinh Anh Đức nói.

Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Nguyễn Đức Lợi nhìn nhận: “Việc này là do cách hiểu của địa phương. Hiểu theo cơ chế đặt hàng thì mới có đơn giá, định mức kinh tế kỹ thuật. Trong Quyết định số 558 đã ghi rõ: Trường hợp chưa có đơn giá thì có thể thực hiện theo cơ chế giao nhiệm vụ chính trị. Các địa phương khác đều đã thực hiện theo cơ chế giao nhiệm vụ chứ không theo cơ chế đặt hàng. Sắp tới, Hội Nhà báo Việt Nam sẽ cử đoàn công tác tới làm việc với Sở Tài chính Sơn La để làm rõ những vướng mắc này”.

Phó chủ tịch Trần Trọng Dũng phát biểu tại Hội nghị thi đua năm 2024 của Hội Nhà báo Việt Nam

Trường hợp của Hội Nhà báo tỉnh Lai Châu lại khác, Chủ tịch Hội Nhà báo Lai Châu Nguyễn Viết Mạnh nêu: “Về việc hỗ trợ kinh phí nâng cao chất lượng báo chí cho các địa phương, Lai Châu đã cố gắng thực hiện từ trước đến năm 2022. Sang năm 2023, khi thực hiện nội dung này thì vướng ở chỗ Thông tư số 22 của Bộ Tài chính ban hành 4.4.2023 bãi bỏ toàn bộ Thông tư số 42 ngày 28.4.2017 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý, sử dụng kinh phí hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho hoạt động sáng tạo tác phẩm, công trình văn học nghệ thuật, báo chí ở trung ương và các hội văn học nghệ thuật địa phương, hỗ trợ tác phẩm báo chí chất lượng cao ở các hội nhà báo địa phương giai đoạn 2016 - 2020. Kết quả là năm 2023 chúng tôi vẫn phải trả lại nguồn kinh phí hỗ trợ, không thực hiện được”.

Tại Hội nghị, những vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện Chương trình cũng được các cấp Hội Nhà báo phân tích, trao đổi kinh nghiệm, kiến nghị nhiều giải pháp để góp phần triển khai tốt hơn Chương trình hỗ trợ trong các năm tới.

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh trao cờ thi đua của Hội cho các đơn vị có thành tích xuất sắc

Một số cấp Hội có ý kiến đóng góp nhằm nâng cao chất lượng công tác hỗ trợ báo chí chất lượng cao như: Đề xuất cơ quan Trung ương Hội tổ chức hội nghị tập huấn cho các cán bộ làm tài chính ở các cấp Hội, có hướng dẫn cụ thể về các biểu mẫu để thủ tục thanh quyết toán được hoàn thiện nhanh chóng; đề xuất mức hỗ trợ cao hơn từ tổng kinh phí chất lượng cao để hỗ trợ trực tiếp cho các tác giả, giảm định mức số lượng các tác phẩm gửi về thẩm định nhằm phù hợp với thực tiễn, khuyến khích các tác giả tìm tòi, sáng tạo và đầu tư để có tác phẩm thật sự chất lượng.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề xuất Cơ quan Trung ương Hội làm việc với các ngành chức năng để có thể cấp hoặc ứng trước kinh phí hỗ trợ đã được duyệt từ đầu năm để các cấp Hội chủ động hơn trong việc đặt hàng với hội viên cũng như tổ chức các hội nghị, tập huấn, hỗ trợ kinh phí cho hội viên đi thực tế…

“Thời gian tới, Hội Nhà báo Việt Nam sẽ làm việc với các cơ quan liên quan, các địa phương để việc thực hiện chương trình hỗ trợ này thuận lợi và hiệu quả hơn”, ông Nguyễn Đức Lợi cho biết.

THUÝ HÀ, ảnh: TRẦN HẢI